19 kwietnia – Żydzi i Grecy

J 10,22-30
Przekład: 

22 Stało się wtedy Odnowienie w Jerozolimie. Była zima.

23 I stąpał Jezus w Świątyni w Portyku Salomona.

24 Okrążyli więc Go Żydzi i mówili Mu: „Do kiedy duszę naszą unosisz? Jeżeli Ty jesteś Mesjaszem, powiedz nam wszystkie słowo otwarcie”.

25 Odpowiedział im Jezus: „Powiedziałem wam i nie wierzycie: dzieła, które Ja czynię w imię Ojca mojego, one świadczą o mnie, 26 ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owiec moich.

27 Owce moje głosu mojego słuchają i Ja znam je, i dołączają do mojej drogi.

28 I Ja daję im życie wieczne, i nie zginą na wiek, i nie porwie ich kto z ręki mojej.

29 Ojciec mój co mi dał, od wszystkiego większe jest, i nikt nie może porwać z ręki Ojca.

30 Ja i Ojciec Jedno jesteśmy”.

Uwagi: 

22 „Stało się” (egeneto) – czasownik gignomai, ukazujący Święto Odnowienia (zob. zaraz niżej) jako rzeczywiste uobecnienie konsekracji Świątyni Jerozolimskiej.

„Odnowienie” (enkainia) – grecki biblijny przekład hebrajskiej nazwy Chanuka. Jest to święto do dzisiaj bardzo uroczyście obchodzone przez Żydów, uważane za dzień ocalenia judaizmu, a ustanowione przez Judę Machabeusza na pamiątkę ponownej konsekracji Świątyni po jej profanacji przez Antiocha Epifanesa w roku 164 przed Chrystusem (1Mch 4,59).

„Zima” (cheimon) – Chanukę obchodzi się 25 dnia miesiąca Kislew, czyli mniej więcej w połowie naszego grudnia, przez osiem dni. Po grecku – w śródziemnomorskim klimacie – wyraz ten oznacza również burzę z ulewnym deszczem.

23 „Stąpał w portyku” (periepatei en te stoa) – na sposób greckich filozofów, którzy w portykach – zacienionych ateńskich kolumnadach – przechadzali się i rozprawiali, długo wyjaśniając uczniom sprawy, których rozwiązanie uczniowie ci chcieli otrzymać natychmiast. Greckie słowo „stąpał” (periepatei) nawiązuje do filozoficznej szkoły Arystotelesa (perypatetyckiej), natomiast wyraz stoa – do filozoficznej szkoły, jak sama jej nazwa wskazuje, stoickiej.

„Portyku Salomona” (stoa tou Solomonos) – portyk ten przetrwał zburzenie Świątyni podczas najazdu i niewoli babilońskiej, wyraża więc ciągłość Świątyni oraz żydowskiej religii, odnowionej w czasie Chanuki. Przywołanie króla Salomona, uosobienia biblijnej mądrości, w zestawieniu z aluzjami do greckich szkół filozoficznych, ukazuje Jezusa jako Jedynego Mistrza obydwu tych wielkich tradycji.

24 „Okrążyli więc Go Żydzi” – być może w związku z obawą przed profanacją Świątyni podobną do tej, której dokonał poganin Antioch Epifanes.

„Duszę naszą unosisz” (psychen hemon aireis) – idiom zazwyczaj wyjaśniany jako „trzymasz w zawieszeniu”, co jest zrozumiałe wobec ukazania tutaj Jezusa jako nauczającego greckiego mistrza, posługującego się retorycznym pobudzaniem ciekawości przez tak zwany suspens. Można też jednak zrozumieć tutaj „duszę naszą zabierasz”, a nawet „porywasz”, a także – być może wbrew intencjom słowa te wypowiadających – nadać im sens „podtrzymywania na duchu” i „wywyższania”. „Rozniecanie ciekawości” także można zinterpretować pozytywnie, wbrew te słowa mówiącym, zwłaszcza że poztywny jest również cel filozoficznego dialogowania z mistrzem, związanego z tzw. majeutyczno-elenktyczną metodą Sokratesa: przez ciekawość i zawieszenie odpowiedzi doprowadzić ucznia do krytycyzmu i poznania siebie samego w Bożym świetle rozumu; do odkrycia prawdy, której nie zrozumiałby on, gdyby mu ją przedstawić od razu w pełni, otwarcie…

„Wszystkie słowo otwarcie” (parresia) – jedno greckie słowo tłumaczę trzema polskimi. Pochodzi ono od wyrazów pan („wszystek”, czyli zarazem „cały” i „każdy”) oraz rema („słowo”, „rzecz”). W przekładach oddaje się je niekiedy jako „szczerość”, chodzi jednak o coś więcej niż szczerość – o taką szczerość, która przedstawia obiektywną i całą prawdę, a nie tylko subiektywne stany wewnętrzne mówiącego. Szerzej na ten temat w komentarzu do wcześniejszego wersetu (J 7, 26), w którym właśnie ową pełną otwartość – parezję – Żydzi Jezusowi zarzucają...

27-30 Wersety te zostały już przełożone i skomentowane jako Ewangelia IV Niedzieli Wielkanocnej.