Uroczystość Wszystkich Świętych – trudne szczęście

Mt 5,1-12
Przekład: 

1 Zobaczywszy zaś tłumy, wstąpił na górę.

I skoro usiadł, podeszli do Niego uczniowie Jego.

2 I otworzywszy usta swoje, nauczał ich, mówiąc:

3 „Szczęśliwi żebrzący duchem, bo ich jest Królestwo Niebios.

4 Szczęśliwi lamentujący, bo oni będą przywołani.

5 Szczęśliwi łagodni, bo oni odziedziczą ziemię.

6 Szczęśliwi głodni i spragnieni sprawiedliwości, bo oni będą nasyceni.

7 Szczęśliwi miłosierni, bo oni będą miłosierdziem obdarzeni.

8 Szczęśliwi czyści sercem, bo oni Boga będą oglądać.

9 Szczęśliwi czyniący pokój, bo oni synami Boga będą zawołani.

10 Szczęśliwi ścigani z powodu sprawiedliwości, bo ich jest Królestwo Niebios.

11 Szczęśliwi jesteście, skoro piętnują was i ścigają, i mówią wszystkie utrudnienie przeciwko wam, kłamiąc z mojego powodu. 12 Radujcie się i weselcie, bo zapłata wasza wielka w niebiosach; tak bowiem ścigali proroków, co [byli] przed wami”.

Uwagi: 

3-11 „Szczęśliwi” (makarioi) – przymiotnik ten pochodzi od innego przymiotnika makar, niekiedy uznawanego nawet za jego własną krótszą formę. Już u Homera makar łączy się z życiem boskim w wyrażeniu makares theoi („szczęśliwi bogowie”), a w NT wyraz ten również określa szczęście, wynikające z bliskości Boga.

Polski przekład „błogosławiony” pozostawiam natomiast dla greckiego słowa eulogemenos: bycie szczęśliwym Boskim szczęściem łączy się oczywiście z błogosławieństwem, po grecku są to jednak dwa różne wyrazy.

3 „Żebrzący duchem” (ptochoi to pneumati) – dosłownie „żebracy duchem” lub „żebracy Duchowi” - ci, którzy żebrzą dla ducha, w duchu, lub w Duchu Świętym. Słowo to może znaczyć także „potrzebujący” czyli – co stąd pochodzi – „biedacy”, akcent jest tutaj jednak położony nie na sam niedostatek, lecz właśnie na semantycznie pierwotne żebranie. Niedostatek połączony jest więc z duchowym błaganiem o jego zaspokojenie, paradoksalnie tenże niedostatek, w etymologicznym rozwoju wyrazu, poprzedzającym!

4 „Lamentujący” (penthountes) – również „opłakujący zmarłych”.

„Będą przywołani” (paraklethesontai) – możliwie dosłowny przekład bardzo wieloznacznego czasownika parakaleo, od którego pochodzi również określające Ducha Świętego słowo „Paraklet” (parakletos). Można je tutaj przełożyć również: „zaproszeni”, „ubłagani”, „umocnieni”, „pocieszeni”, a także „obdarzeni Parakletem”.

5 „Odziedziczą” (kleronomesousin) – posiądą swój udział (kleros) na sposób zgodny z prawem (nomos).

6 „Głodni i spragnieni” (peinontes kai dipsontes) – przekład dosłowny. Ewangelia ukazuje tutaj sprawiedliwość jako pokarm i napój, co zdaje się odnosić do Ciała i Krwi Pana Jezusa.

7 „Miłosierdziem obdarzeni” (eleethesontai) – strona bierna czasownika „zmiłować się”, „mieć miłosierdzie”.

11 „Wszystkie utrudnienie” (pan poneron) – inaczej „wszystką niegodziwość”. Wyraz ten pochodzi od rzeczownika ponos, oznaczającego pierwotnie uciążliwą, ciężką i bolesną pracę, trud, a w konsekwencji również ciężki ból.