wtorek II tygodnia Wielkiego Postu – klucz poznania i trzy razy Jeden

Mt 23,1-13
Przekład: 

1 Wtedy Jezus przemówił tłumom i uczniom swoim, 2 mówiąc:

„Na katedrze Mojżesza siedli pisarze i faryzeusze. 3 Wszystko więc, ile powiedzieliby wam, uczyńcie, i [wszystkiego] strzeżcie, wedle zaś dzieł ich nie czyńcie, mówią bowiem i nie czynią.

4 Zawiązują zaś ciężkie ładunki i nieznośne i nakładają na barki ludzi, sami zaś palcem swoim nie chcą ich ruszyć.

5 Wszystkie zaś dzieła swoje czynią ku byciu oglądanymi przez ludzi, poszerzają bowiem filakterie swoje i powiększają frędzle.

6 Kochają zaś pierwsze łoża na ucztach i pierwsze katedry w zgromadzeniach, 7 i uściski w rynkach, i bycie wołanymi przez ludzi rabbi.

8 Wy zaś nie wołajcie się rabbi, Jeden bowiem jest wasz Nauczyciel, wszyscy wy zaś braćmi jesteście.

9 I ojca waszego nie wołajcie na ziemi, Jeden bowiem jest wasz Ojciec Niebieski.

10 Ani nie wołajcie się przewodnikami, ponieważ Przewodnik wasz jest Jeden: Mesjasz.

11 Największy zaś z was będzie waszym posługaczem.

12 Kto zaś wywyższy siebie samego, zostanie uniżony, a kto siebie samego uniży, zostanie wywyższony.

13 Biada zaś wam, pisarze i faryzeusze, hipokryci, ponieważ zamykacie Królestwo Niebios przed ludźmi. Wy bowiem nie wchodzicie ani wchodzącym nie zostawiacie wejścia!”

Uwagi: 

5 „Filakterie” (fylakteria) – hbr. tefilin – pudełeczka z wypisanymi na pergaminie najważniejszymi fragmentami Prawa (Wj 13,1-16; Pwt 6,4-9; 11,13-21), noszone na czole i na sercu. Pierwsze i dosłowne znaczenie „strażnice”.

„Frędzle” (kraspeda) – hebr. cicit – również rytualny element stroju, wyrażający przywiązanie do Prawa.

7-10 „Wołać” (kaleo) – również „nazywać”, „nadawać imię”. Każdorazowe zawołanie jest jednocześnie nazwaniem kogoś jakimś imieniem.

8 „Rabbi” (rabbi, z hebr. raw) oraz grecki odpowiednik „nauczyciel” (didaskalos) – w Ewangeliach słowo wielokrotnie odnoszone do Pana Jezusa, ale nie tylko, również np. do Jana Chrziciciela (Łk 3,12). Nauczycielem narodów [pogańskich] (didaskalos ethnon) nazywa również samego siebie święty Paweł (1Tm 2,7; 2Tm 1,11).

8-10 „Jeden” (heis) – słowo to występuje trzykrotnie: raz odniesione explicite do Pana Jezusa (Jeden Przewodnik – Chrystus); raz do Boga Ojca (Jeden Ojciec Niebieski); a wydawałoby się, że tam, gdzie mowa o Nauczycielu (didaskalos), też chodzi przede wszystkim o Jezusa. Jednak, kojarząc rzeczownik didaskalos z odpowiadającym mu czasownikiem didasko, możemy odczytać tutaj odniesienie do Ducha Świętego: „Duch Święty nauczy (didaksei) was w tej godzinie, co trzeba powiedzieć” (Łk 12,12) – oraz w wersecie łączącym nauczanie Pana Jezusa z nauczaniem Ducha Świętego: „Pocieszyciel zaś, Duch Święty, którego pośle Ojciec w moim Imieniu, On was nauczy (didaksei) wszystkiego i przypomni wam wszystko, co powiedziałem” (J 14,26).

10 „Przewodnikami” (kathegetai) – od czasownika kathegeomai: tymi, którzy prowadzą (dzisiaj można by powiedzieć: „liderami”). W języku nowogreckim wyrazem tym określa się profesora lub też nauczyciela w szkole, ale jego starożytny sens jest szerszy i określa raczej każdego nauczyciela, jakbyśmy dzisiaj powiedzieli, z autorytetem.

13 „Zamykacie” (kleiete) – również „zamykacie na klucz” (np. Ap 3,7). Por. też paralelny werset Łk 11,52: „Biada wam prawnikom, gdyż zabraliście klucz poznania (ten kleida tes gnoseos): sami nie weszliście i wchodzącym przeszkodziliście”. Uczeni mają klucze poznania, którymi można otworzyć lub zamknąć drogę do Królestwa Niebios. Klucz ten Pan Jezus odbiera faryzeuszom i oddaje w ręce świętego Piotra: „Dam ci klucze Królestwa Niebios...” (Mt 16,19). Być może jest to też klucz Syna Człowieczego, a także piątego anioła Apokalipsy (Ap 1,18; 3,7; 9,1; 20,1).