II Niedziela Adwentu roku A – przystał i przestał?

Mt 3,1-12
Przekład: 

1 W dniach zaś owych przestaje Jan Chrzciciel, głosząc w Pustyni Judejskiej 2 i mówiąc:

„Przemieńcie umysł, przybliżyło się jest bowiem Królestwo Niebios!”

3 Tenże bowiem rzeczony jest przez Izajasza proroka, mówiącego:

„Głos wołającego w pustyni: przygotujcie drogę Pana, proste czyńcie ścieżki Jego!”.

4 On zaś, Jan, miał odzież z sierści wielbłąda i pas skórzany wokół bioder swoich, jedzenie zaś jego szarańcza i dziki miód.

5 Wtedy wyruszała ku niemu Jerozolima i wszystka Judea, i wszystka okolica Jordanu, 6 i zanurzani byli w rzece Jordan przez niego wyznający grzechy swoje.

7 Zobaczywszy zaś wielu z faryzeuszy i saduceuszy przychodzących ku zanurzeniu jego, powiedział im:

„Potomstwo żmijowe! Kto pokazał wam, [abyście] uciekli od przyszłego gniewu? 8 Uczyńcie więc owoc wart przemiany umysłu! 9 I nie zdajcie się mówić w sobie: Ojca mamy Abrahama! Mówię bowiem wam, że może Bóg z kamieni tych obudzić dzieci Abrahamowi!

10 Już bowiem topór ku korzeniowi drzew leży. Wszystkie bowiem drzewo nie czyniące owocu pięknego wycinane jest i w ogień wrzucane.

11 Ja was zanurzam w wodzie na przemianę umysłu, za mną zaś przychodzący silniejszy [ode] mnie jest, któremu nie sięgam sandałów podnieść; On was zanurzy w Duchu Świętym i [w] ogniu.

12 Jego wiejadło w ręku jego i wyczyści klepisko swoje. I zgromadzi ziarno swoje do spichlerza, plewy zaś spali ogniem niegasnącym.

Uwagi: 

1 „Przestaje” (para-ginetai) –  ten grecki czasownik znaczy tutaj, że Jan Chrzciciel „stał się przy [Jezusie, o którym mowa w poprzednich dwóch rozdziałach Ewangelii Dzieciństwa św. Łukasza]”, od samego początku, od samego poczęcia, przy spotkaniu Maryi ze Elżbietą przy nawiedzeniu, przez całą młodość i przez całe swoje życie, aż do końca. Wybrany natomiast jako jego przekład czasownik staropolski, współcześnie w tym znaczeniu używany zwykle tylko i wyłącznie w znanym przysłowiu "kto z kim przestaje, takim się staje" (gdzie zastępuje się go niekiedy błędnie wyrazem "przystawać". użytym w podobnym, ale jednak nieco innym znaczeniu), zaskakująco trafnie odpowiada tutaj zarówno etymologii, jak i dosłownemu, lokalnemu i narracyjnemu znaczeniu czasownika greckiego, ale mimo to jego teologicznego horyzontu żadną miarą po polsku niestety nie ukazuje; w przekładzie tym nie wyczuwa się bowiem, oczywistego skądinąd, etymologicznego i teologicznego powiązania oryginału ze źródłowym greckim czasownikiem gignomai ("stawac się"), kluczowym chociażby dla teologii oraz kosmologii Janowego Prologu  (por. tam zwłaszcza z wersetem J 1,6 („stał się człowiek" – egeneto anthropos!).

„W Pustyni Judejskiej” (en te erermo tes ioudaias) – dosłowny przekład nazwy własnej, która po polsku zazwyczaj brzmi „Pustynia Judzka”, jest ona jednak w tym miejscu nazwą znaczącą.

7 „Pokazał” (hypedeiksen) – również „nauczył”.

9 „Nie zdajcie się” (me doksete) – czasownik dokeo znaczy tutaj „widzieć coś w jakiś sposób”, a jego rdzeń jest powiązany z wyrazem „chwała” (doksa). Ponieważ czasownik ten miewa także znaczenie bierne, nawet w stronie czynnej, można tutaj również tłumaczyć: „niech się wam nie wydaje, że mówicie”, co brzmi bardzo paradoksalnie, ale w rzeczywistości jest możliwe – skoro ludzie mają często taką opinię, zarówno o sobie jak i o innych, na jaką sami sobie zapracowali.

11 „Sandałów podnieść” (hypodemata bastasai) – zob. komentarz do paralelnego wersetu Łk 3,16.

„Za mną zaś przychodzący” (ho opiso mou erchomenos) – sformułowanie prawie identyczne jak w wersecie Janowego Prologu J 1,15 (ho opiso mou erchomenos).

12 „Wiejadło” (ptyon) oraz „klepisko” (alona) – wyrazy te, wraz z całym obrazem oczyszczania plonów, zostały omówione w komentarzu do paralelnych wersetów Łk 3,16-17.