Poniedziałek Wielkanocny – Logos u Żydów

Mt 28,8-15
Przekład: 

8 I odszedłszy szybko od pomnika, ze strachem i radością wielką pobiegły zwiastować uczniom Jego.

9 I oto Jezus napotkał je, mówiąc:

„Radujcie się!”

One zaś, podszedłszy, chwyciły Jego stopy i pokłoniły się Jemu.

10 Wtedy mówi im Jezus:

„Nie bójcie się! Ruszajcie! Zwiastujcie braciom moim, by odeszli do Galilei i tam Mnie będą oglądać”.

11 Kiedy zaś one podróżowały, oto niektórzy ze straży, przyszedłszy do miasta, zwiastowali arcykapłanom wszystko, co się było stało.

12 I zgromadziwszy ze starszymi radę, i wziąwszy wystarczające srebrniki, dali żołnierzom, 13 mówiąc:

„Powiedzcie że: Uczniowie Jego, nocą przyszedłszy, skoro myśmy spali, ukradli Go. 14 I jeżeli posłyszane to zostanie przez namiestnika, my go przekonamy i was beztroskimi uczynimy”.

15 Oni zaś, wziąwszy srebrniki, uczynili, jak zostali nauczeni.

I rozgłoszony został logos ten u Żydów aż do dzisiejszego dnia.

Uwagi: 

9 „Radujcie się” (chairete) – greckie pozdrowienie, które zwykle tłumaczy się „witajcie”. Jest tu jednak wyraźne nawiązanie do „radości” (chara) z poprzedniego wersetu, połączonej tam ze strachem, na który odpowiedź Pana Jezusa odnajdujemy w wersecie 10.

„Chwyciły Jego stopy” (ekratesan autou tous podas) – wschodni gest ceremonialnej dworskiej adoracji, zazwyczaj rzeczywiście pełnej strachu i respektu wobec Pana i Władcy. Nawiązuje też do namaszczenia stóp Pana Jezusa przez Marię Magdalenę, a także do biblijnej i bliskowschodniej symboliki stóp, która łączy się z przemierzaniem przestrzeni i zwiastowaniem, a o której, w kontekście ostatnich zmian w wielkoczwartkowym obrzędzie Mandatum, pisze ojciec Wojciech Gołaski OP.

11 „Zwiastowali” (apengeilan) – to samo słowo, które użyte zostało w wersetach 8 oraz 10 – przez słowne podobieństwo tym wyraźniej ukazuje tutaj kontrast.

12 „Srebrniki” (argyria) – takie same, którym członkowie Sanhedrynu przekupili Judasza Iskariotę.

14 „Przekonamy” (peisomen) – wyraz ten znaczy też niekiedy, również zapewne i tutaj, „przekupimy”. Już sama ta dwuznaczność jest dość wymowna.

15 „Nauczeni zostali” (edidachthesan) – chodzi zapewne nie tylko o ten poszczególny przypadek pouczenia żołnierzy, co mają zrobić, lecz także o całą „naukę” Sanhedrynu, która jest nauką zwodniczą, kłamliwą oraz przekupną. Mamy tu też do czynienia ze zwodzeniem pogan (rzymskich żołnierzy) przez Żydów. Sama zresztą myśl, sygnalizowana także w poprzednim wersecie, że przekupstwo również może być skuteczną metodą dydaktyczną, zasługuje na nieco dłuższą refleksję...

Logos – pozostawiam oryginalne brzmienie greckiego wyrazu (po polsku m.in.: „rozumna mowa”, „słowo”, „rozum”). Niekiedy jest w tym wersecie grecki wyraz logos tłumaczony jako „plotka”, czyli mowa zwodnicza. Podobnie jak w wersecie 11 (zob. komentarz do słowa „zwiastowali”) mamy tu jednak do czynienia z użyciem wyrazu zazwyczaj określającego Prawdę Bożą na określenie kontrastującego z nią kłamstwa, antyewangelii. Wyraz logos, określający przeważnie Słowo Boże, tym wyraźniej podkreśla więc kontrast pomiędzy słowem prawdziwym a kłamstwem.

Nie chodzi jednak tylko i wyłącznie o stylistyczny literacki zabieg: Pan Jezus, który w Prologu Janowej Ewangelii nazwany został właśnie logosem, jest zmartwychwstaniem, życiem i i początkiem każdego ludzkiego logosu, nawet kłamliwego i nawet jeżeli niekiedy logos ludzki, w ludzkich zamierzeniach i opłakanych skutkach, często stanowi zaprzeczenie oraz karykaturę Prawdy Bożej. Zdanie to ma więc również „ukryte” znaczenie, podobnie jak słowa Kaifasza o tym, że lepiej, aby jeden człowiek umarł za naród (J 11,50), skoro Pan Jezus został naprawdę ogłoszony Żydom – czyli zarówno Pierwszemu, jak i Nowemu Izraelowi – aż do dzisiaj.