Uroczystość Najświętszej Bożej Rodzicielki Maryi – rok znowu nowy

21 Obrzezanie jest nakazane przez prawo Starego Przymierza i stanowi sposób realizacji tego Przymierza ze strony człowieka (Rdz 17,1-12), jest znakiem przysięgi, w której Bóg obiecał Abrahamowi niezliczone potomstwo. Werset dzisiejszy nawiązuje do Łk 1,31, gdzie anioł mówi do Maryi, że „pocznie […] i nazwie imię Jego Jezus”. O znaczeniu tego Imienia i o nadaniu Go w Ewangelii Mateuszowej pisałem natomiast tutaj.

„Wypełniło się” (eplesthesan) – Słowo nawiązuje do wyrazu „pełnia” (pleroma – por J 1,16; Gal 4,4).

„Nazwane zostało” (eklethe) – jest to tzw. passivum divinum lub theologicum, czyli strona bierna czasownika „nazwać” (kaleo) – forma, która, przemilczając wykonawcę czynności, wskazuje tym samym najwyraźniej na tajemnicze Boże działanie, podkreślając w ten sposób niewysłowione misterium Opatrzności. Takich form jest w Nowym Testamencie bardzo dużo. Ta jest o tyle szczególna, że imię, wyrażające istotę człowieka, nadawane jest przez niewysłowionego Boga, a nadają je Jezusowi tutaj także ziemscy Jego rodzice.

„Nazwane” (klethen) – imiesłów strony biernej tego samego czasownika. Również forma passivum divinum, znowu jednak użyta w bardzo szczególny sposób, bo nadanie imienia powiązane jest tym razem z działaniem anioła. Klethen to także forma analogiczna i nawiązująca do rethen – imiesłowu innego czasownika, nazywającego słowo Boże wypowiadane przez proroka, a pojawiającego się np. w wersecie Mt 1,22, gdzie proroctwo określone tym imiesłowem dotyczy właśnie Imienia Jezus.

Czasownik kaleo znaczy też „nazywać coś” w zwyczajnym sensie tego słowa, a także „wołać”. Imiona w kulturze Starego Testamentu zawsze mają znaczenie i nie różnią się pod tym względem – jako części mowy – od pospolitego rzeczownika. Nadaniem imienia było więc także, przynajmniej w pewnym sensie, „po prostu” nazwanie czegoś jakimś rzeczownikiem.

W Ewangelii Mateuszowej (Mt 1,21) anioł mówi we śnie Józefowi (już po poczęciu przez Maryję), że ma on nadać Dziecięciu Imię Jezus. Anioł ukazujący się we śnie Józefowi potwierdza więc Imię (i tym samym powtórnie nazywa), którego nadanie anioł (czy ten sam Gabriel?) powierzył wcześniej Maryi podczas Zwiastowania, opisanego w Ewangelii św. Łukasza (Łk 1,31). Analogiczna zbieżność objawienia imienia małżonkom dotyczy także imienia Jana Chrzciciela – obydwoje znają je bez konsultacji, co powoduje zadziwienie ich krewnych (Łk 1,60-65).

Obrzezanie dokonuje się ósmego dnia, który w chrześcijaństwie, jako ósmy dzień tygodnia, jest dniem końca i zarazem nowego początku nowego świata – powrotu do wieczności, paruzji. Dzień ósmy jest pierwszym dniem (niedzielą), powtórzoną jako pierwszy dzień następnego, nowego tygodnia – Nowego Stworzenia.

Powtórzenie to – nałożenie się czasu i wieczności – można też odczytać w powtórnym nadaniu imienia Jezusowi. Otrzymuje On imię ósmego dnia, ale imię to zostało Mu już dane wcześniej, zanim począł się On w łonie matki, przez anioła mówiącego do Maryi (Łk 1,31), a także zostało ono powtórzone Józefowi (Mt 1,22).  Zostało więc nadane, skoro aniołowie istnieją poza czasem i niezależnie do ludzi przemówili, w wieczności. Aniołowie wypowiadają je wiecznie, a ich objawienie Maryi i Józefowi było już powtórzeniem wieczności, zanim Imię Jezus znalazło się na ustach jakiegokolwiek człowieka.

Analogiczną symbolikę ma także sam dzień dzisiejszy czyli Oktawa Bożego Narodzenia: starożytną chrześcijańską tradycją jest powtarzanie obchodów największych uroczystości ósmego dnia. W ten sposób w doczesnym czasie celebruje się – przez powtórzenie – Boże Wcielenie, dzięki któremu doczesne stworzenie zostaje przyłączone do ponadczasowej wieczności. Ludzkie powtórzenie celebracji święta jest bowiem – aż i zaledwie zarazem – powtórzeniem powtórzenia nieustannie powtarzającej się wiecznej celebracji.