9 marca – dziwna mowa

J 5,17-30
Przekład: 

17 Jezus zaś odpowiedział im: „Ojciec mój do teraz [ciągle] działa, i ja działam”.

18 Przez to więcej szukali Żydzi zabicia Jego, bo nie tylko rozwiązywał szabat, lecz i mówił, że Bóg jest Jego własnym Ojcem, równym Siebie czyniąc Bogu.

19 Odpowiedział więc Jezus i mówił im: „Amen, amen mówię wam, nie może Syn czynić od siebie samego niczego, jedno co widzi, że Ojciec czyni, cokolwiek bowiem Ów czyni, to i Syn czyni podobnie.

20 Ojciec bowiem kocha Syna i wszystko Jemu pokazuje, co sam czyni, i większe od tych pokaże Jemu dzieła, abyście wy podziwiali.

21 Jak bowiem Ojciec budzi umarłych i czyni żywymi, tak i Syn których chce żywymi czyni.

22 Ani bowiem Ojciec nie sądzi nikogo, lecz sąd wszystek dał jest Synowi, 23 aby wszyscy czcili Syna tak, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, nie czci Ojca, który Go posłał.

24 Amen, amen mówię wam, że słuchający mojej mowy i wierzący Temu, który Mnie posłał, ma życie wieczne i na sąd nie idzie, ale przeszedł jest ze śmierci do życia.

25 Amen, amen mówię wam, że idzie godzina i teraz jest, kiedy zmarli posłyszą głos Syna Bożego i ci, którzy posłyszeli, żyć będą.

26 Jak bowiem Ojciec ma życie w sobie, tak i Synowi dał mieć życie w sobie.

27 I władzę dał Jemu sąd czynić, bo Synem Człowieczym jest.

28 Nie dziwujcie się temu, bo idzie godzina, w której wszyscy w grobach posłyszą głos Jego.

29 I wyjdą ci, co dobre [rzeczy] uczynili, na powstanie życia, ci zaś, którzy złe wykonywali, na powstanie sądu.

30 Nie mogę ja czynić od siebie nic. Tak, jak słyszę, sądzę, i sąd mój jest sprawiedliwy, bo nie szukam woli mojej, ale woli Tego, który mnie posłał”.

Uwagi: 

17 „Do teraz [ciągle]” (heos arti) – słowo arti pochodzi od czasownika aro, który znaczy „ciasno [coś] ściągnąć” i pierwotnie wyraża czasową bliskość i łączność. Polskie tłumaczenie „teraz” nie jest więc ścisłe. Natomiast przyimek heos nie oznacza tutaj końca działania Ojca (terminus ad quem), ale raczej jego zasięg. Chodzi zapewne o to, że działanie Ojca sięga do „teraz”, czyli do każdej chwili, która jest chwilą teraźniejszą.

18 „Równym” (ison) – por. Fil 2,6, słynny werset z hymnu o kenozie Jezusa, który można rozumieć na dwa równoległe, tylko pozornie wykluczające się sposoby, w zależności od interpretacji znaczenia czasownika hegeomai. Oto tłumaczenie również poprawne, które na pozór przeczy znanej powszechnie chociażby z Biblii Tysiąclecia wersji: „Który w postaci Boga istniejąc nie uznał (ouch hegesato) za gwałt tego, że jest On na równi (isa) Bogu”. Dwuznaczność tę zachował przekład łaciński: non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo.

19 „Jedno co widzi, że Ojciec czyni” – zdanie zapożyczyłem z genialnego staropolskiego przekładu Jakuba Wujka. Słowo „jedno” (tutaj staropolskie „tylko”) oddaje zarazem etymologię poprzedzającego je greckiego ouden („nic”) = oude hen („ani jedno”). W ten sposób Wujek niezwykle trafnie podkreślił jedność Osób Trójcy Świętej w ich współdziałaniu, co w oryginale wyraża greckie słowo „nic” (ouden). Co więcej, słowa „jedno” nie ma w tekście łacińskim, a więc Wujek być może posłużył się tutaj greką albo nawet dał przekład kongenialny z oryginałem, nie znając go!

20 „Kocha” (filei) – ten grecki czasownik związany jest ze słowem filia („przyjaźń”) oraz filos („przyjaciel”). Przeważnie miłość doskonałą, miłujące oddanie, wyraża Ewangelia czasownikiem agapao i rzeczownikiem agape. Tymczasem mamy tutaj czasownik kojarzony zazwyczaj z miłością ludzką, silną przyjacielską zażyłością, traktowaną często przez komentarze jako „niższy stopień” miłowania. Skoro jest to jednak również miłość, która łączy Ojca z Synem, to także i ona należy do zażyłości Boskiej i do Boskiej doskonałości.

24 „Mowy” (ton logon) – logosu czyli również „rozumu”

25 „Posłyszą” oraz „posłyszeli” – czasownik akouo w połączeniu z dopełniaczem wyraża tutaj zmysłową percepcję umarłych oraz ich posłuszeństwo wobec Jezusa.

27 Jest to jedyne miejsce w Ewangelii i jedno z dwóch w Nowym Testamencie, gdzie wyrażenie „Syn Człowieczy” (hyios anthropou) występuje bez rodzajnika określonego przed słowem „człowiek” – zazwyczaj brzmi ono hyios tou amthropou. Drugie miejsce to Hbr 2,6, który to werset cytuje Ps 8,5. W Septuagincie natomiast postać tego wyrażenia bez rodzajnika jest dość częsta.

28 „Nie dziwujcie się” (me thaumadzete) – ten sam czasownik thaumadzo występuje w wersecie 20 („abyście wy podziwiali”), więc miejsca te pozornie sobie przeczą. Ich zestawienie nasuwa pytanie, o jakim „podziwie” jest ta dziwna mowa.