15 lutego – Król i żebrak

Mt 25,31-46
Przekład: 

31 Kiedy zaś przyjdzie Syn Człowieczy w chwale swojej i wszyscy aniołowie z Nim, wtedy zasiądzie na tronie chwały swojej.

32 I zostaną sprowadzone przed Niego wszystkie narody, i oddzieli ich od siebie nawzajem, jak pasterz oddziela owce od kozłów.

33 I postawi owce po prawicy swojej, kozły zaś po lewicy.

34 Wtedy powie Król tym po prawicy swojej: „Chodźcie, błogosławieni Ojca Mojego, odziedziczcie przygotowane wam Królestwo od ugruntowania świata.

35 Zgłodniałem bowiem i daliście Mi jeść, łaknąłem i napoiliście Mnie, obcy byłem i sprowadziliście Mnie, 36 nagi i przyoblekliście Mnie, zachorowałem i odwiedziliście Mnie, w więzieniu byłem i przyszliście do Mnie”.

37 Wtedy odpowiedzą Mu sprawiedliwi, mówiąc: „Panie, kiedy Cię zobaczyliśmy głodnego i nakarmiliśmy albo spragnionego i napoiliśmy?

38 Kiedy zaś Cię zobaczyliśmy obcego i sprowadziliśmy albo nagiego i przyoblekliśmy?

39 Kiedy zaś zobaczyliśmy Cię chorującego albo w więzieniu i przyszliśmy do Ciebie?”

40 I rozsądziwszy, Król powie im: „Amen mówię wam: ile uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie uczyniliście”.

41 Wtedy powie i tym po lewicy: „Idźcie ode Mnie przeklęci w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!

42 Zgłodniałem bowiem i nie daliście Mi jeść, łaknąłem i nie napoiliście Mnie, 43 obcy byłem i nie sprowadziliście Mnie, nagi i nie przyoblekliście Mnie, chorowałem i w więzieniu i nie odwiedziliście Mnie”.

44 Wtedy odpowiedzą Mu oni, mówiąc: „Panie, kiedy Cię zobaczyliśmy głodnego albo spragnionego, albo obcego, albo nagiego, albo chorego, albo w więzieniu i nie usłużyliśmy Tobie?”

45 Wtedy odpowie im, mówiąc: „Amen mówię wam: ile nie uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, i Mnie nie uczyniliście”.

46 I odejdą ci na karę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego.

Uwagi: 

Jedną z pokus przedstawionych wczoraj Jezusowi była propozycja wydania Mu wszystkich ziemskich królestw w zamian za oddanie czci szatanowi. Dzisiaj Jezus opowiada natomiast uczniom o tym, że wszystkie narody spotykają się w Jego Królestwie.

31 „Chwała” (doksa) – wyraz ten pojawia się dwa razy w jednym wersecie. Pochodzi od czasownika dokeo – „wydawać się”, „mniemać”. Jest w Biblii przekładem hebrajskiego wyrazu kawod, oznaczającego objawienie się Boga w świecie (J 1,14!).

„Tron chwały” (thronos dokses) – pojawia się również w wersecie Mt 19,28: „Jezus zaś powiedział im: «Amen mówię wam, że wy, którzy dołączyliście do mojej drogi, w powtórnych narodzinach (palingenesia), kiedy zasiądzie Syn Człowieczy na tronie chwały swojej, zasiądziecie i wy na dwunastu tronach, sądząc dwanaście pokoleń Izraela»”. Samo słowo „tron” występuje też bardzo często w Apokalipsie.

32 „Zostaną sprowadzone” (synachthesontai) – „zostaną zebrane”. Forma passivum divinum. Czasownik ten ma ten sam rdzeń, co słowo synagoge – „synagoga”, czyli „zgromadzenie”. Zarówno w wersecie Mt 19,28 jak i tutaj widać więc, jak błogosławieństwo Abrahama i Izraela (Jakuba) dotyczy wszystkich narodów ziemi.

„Wszystkie narody” (panta ta ethne) – wyrażenie występujące wielokrotnie w Biblii Hebrajskiej, pierwszy raz w Rdz 18,18: „Abraham stanie się narodem wielkim i licznym i błogosławione będą (eulogethesontai) w nim wszystkie narody ziemi”.

„Oddzieli” (aforisei) – „odgraniczy”, „ustanowi granice”. Ten sam czasownik określa np. w Księdze Rodzaju (Rdz 10,5) ustanawianie granic pomiędzy poszczególnymi narodami.

33 Kozły mogły być przeznaczone na rzeź.

34 „Błogosławieni” (eulogemenoi) – por. cytowany wyżej werset Rdz 18,18.

„Od ugruntowania świata” (apo kataboles kosmou) – słowo „ugruntowanie”, „ufundowanie”, „ułożenie podstaw” (katabole) łączyło się pierwotnie w grece klasycznej z wyrazem sperma – „nasienie” – i, w zwrocie katabole spermatos, oznaczało „złożenie nasienia [w łonie]”. W znaczeniu tym występuje ono w wersecie Hbr 11,11, gdzie mowa o poczęciu Izaaka przez Sarę. W Nowym Testamencie wielokrotnie występujący zwrot katabole kosmou może więc sugerować „zasiewanie świata” ziarnem Słowa (Logosu). Takie skojarzenie może uzasadnić na przykład werset poprzedzający wyjaśnienie przypowieści o kąkolu (Mt 13,35). Por. też: J 17,24; Ef 1,4; Hbr 4,3; 9,26; Ap 13,8.

Szyk wyrazów w tym zdaniu, celowo zachowany, nasuwa pytanie, czy Królestwo jest od założenia świata przygotowane (tak niekiedy interpretują przekłady, przesuwając wyraz "Królestwo" przed wyraz "przygotowane"), czy też ma być ono od założenia świata odziedziczone, co łączyłoby się ze wspomnianymi wyżej (31, Mt 19,28) powtórnymi narodzinami (palingenesia), czyli odrodzeniem stworzenia. Wydaje się, że obydwie interpretacje są poprawne oraz niesprzeczne.

35, 38, 43, 44 „Obcy” (ksenos) – również „gość” oraz „wróg”, skoro obcy może stać się zarówno naszym gościem, jak i wrogiem (por. polskie słowa „ksenofobia” oraz „obcować”). Jezus jest „podwójnie” obcy w obcym człowieku: raz w obcości nieznajomego, a drugi raz w Jego ukrytej w obcym obecności.

35, 38, 43 „Sprowadziliście” (synegagete) – ten sam czasownik synago, który pojawił się w wersecie 32. Chodzi tu o sprowadzenie przybysza do domu (np. z rynku, z ulicy), jednak znaczenie „zbierania” pozostaje aktualne: czasownik ten prawie zawsze znaczy „zbierać”, a zapraszanie do domu, pod dach, pozostaje ciągle „zbieraniem”: „spraszanie do domu” wyraża on w NT, prócz tego miejsca, tylko w odniesieniu do przybyszów, którzy gromadzą się na królewskiej uczcie weselnej w wersecie Mt 22,10: „I wyszedłszy słudzy owi na drogi, sprowadzili (synegagon) wszystkich, których znaleźli, złych i dobrych, i wypełniły się zaślubiny ucztującymi”. Znaczenie takie jest również obecne w LXX (np. Joz 2,18; Sdz 19,18). Por. też Łk 11,23: „Nie będący ze Mną przeciwko Mnie jest i nie zbierający (synagon) ze Mną, rozprasza”. Zastanawiająca jest specyficzna wzajemność tego „sprowadzania”: Jezus sprowadza na sąd tych, którzy sprowadzili – albo też nie sprowadzili – wcześniej Jego Samego w „jednym z najmniejszych”.

Apokaliptyczna wizja sądu ostatecznego w Mateuszowej Ewangelii bezpośrednio poprzedza opis Męki Pańskiej. Oprócz ostatecznego sądu nad ludźmi wyraża ona również ostateczną prawdę o obecności Jezusa w każdym człowieku: Syn Człowieczy ukazuje się tutaj jako dający życie wieczne tronujący Król, ale także jako wszystkiego potrzebujący żebrak; jako Największy i jako Najmniejszy zarazem.