czwartek IV tygodnia Wielkiego Postu – Logos, pisma i Prologos

J 5,31-47
Przekład: 

31 Jeżeli ja świadczyłbym o sobie samym, świadectwo moje nie jest prawdziwe. 32 Inny jest świadczący o mnie i wiem, że prawdziwe jest świadectwo, które świadczy [On] o Mnie.

33 Wy posłaliście jesteście ku Janowi i zaświadczył jest [on] prawdzie, 34 ja zaś nie od człowieka świadectwo biorę, lecz to mówię, abyście wy zostali ocaleni.

35 Ów był lampą płonącą i jaśniejącą, wy zaś zechcieliście rozradować się przez godzinę w jej świetle.

36 Ja zaś mam świadectwo większe od Jana, dzieła bowiem, które dał mi jest Ojciec, abym je spełnił, te dzieła, które czynię, świadczą o Mnie, że Ojciec Mnie jest posłał.

37 I Ojciec, który Mnie posłał, Ów świadczy jest o Mnie. Ani głosu Jego nigdy nie słyszeliście jesteście, ani obrazu Jego nie widzieliście jesteście.

38 I Logosu Jego nie macie w was mieszkającego, bo Temu, którego On posłał, Temu wy nie wierzycie.

39 Badacie pisma, bo wydaje się wam, że w nich macie życie wieczne, i one są świadczącymi o Mnie, 40 i nie chcecie przyjść ku Mnie, abyście życie mieli.

41 Chwały od ludzi nie biorę, 42 lecz poznałem was jestem, że miłości Boga nie macie w sobie.

43 Ja przyszedłem jestem w Imię Ojca mojego i nie przyjmujecie mnie; jeżeli Inny przyszedłby we własne imię, jego przyjmiecie.

44 Jak możecie wy uwierzyć, biorąc chwałę od siebie nawzajem, i chwały od Jedynego Boga nie szukacie?

45 Niech się wam nie wydaje, że ja oskarżam was przed Ojcem: oskarżającym was jest Mojżesz, w którym wy macie jesteście nadzieję.

46 Jeżeli bowiem uwierzylibyście Mojżeszowi, uwierzylibyście i mnie, o mnie bowiem ów napisał.

47 Jeżeli zaś jego literom nie wierzycie, jakże moim rzeczom uwierzycie?

Uwagi: 

Dzisiejsza perykopa jest bezpośrednią kontynuacją wczorajszej. Jest też kontynuacją następujących wątków przedstawionych w Prologu Janowym (J 1,1-18): Chrystusa-Logosu, świadectwa Jana Chrzciciela, relacji Ojca i Syna, światła, życia, prawdy, chwały, poznania, wiary, prawa Mojżesza. Każdy z nich można potraktować osobno oraz osobno obszernie opracować.

Zawsze przy jej lekturze trzeba pamiętać, że Pan Jezus przemawia tutaj do faryzeuszy, którzy są przedstawicielami żydowskiej tradycji, a także wiarołomnymi szafarzami Objawienia Biblii Hebrajskiej.

Wszystkie formy czasu przeszłego z dodanym czasownikiem „być” w czasie teraźniejszym typu „posłaliście jesteście” lub też np. „zaświadczył jest” (33) są próbą oddania po polsku greckiego czasu gramatycznego perfectum, wyrażającego trwające skutki czynności, która odbyła się zazwyczaj w przeszłości. Staropolskim przykładem takiej formy są pierwsze słowa pieśni Chrystus zmartwychwstał jest.

31-36 – por. J 1,7-8; 15-16. Jan Chrzciciel, którego imię oznacza łaskę Boga, jest dziełem Ojca, świadczącym o Panu Jezusie.

32 „Prawdziwe”, 33 „prawdzie” – por. J 1,9; 1,14; 1,17.

33 Zob. J 1,19nn.

34 „Ocaleni” (sothete) – również „zbawieni”, „uratowani”. Pan Jezus tłumaczy tutaj, że nie musi się przed faryzeuszami tłumaczyć.

35 „Lampą” (lychnos) – por. J 1,8: „Nie był ów światłem”. Por. też Mt 5,15.

„Przez godzinę” (pros horan) – dosłownie „ku godzinie” – przez bardzo krótki czas, prowizorycznie.

36 „Spełnił” (telioso) – również „ukończył”, „doprowadził do doskonałości”, „dokonał”.

37 J 1,18!

38 „Mieszkającego” (menonta) – również „trwającego”. Por. J 1,14, gdzie jest jednak użyty nieco inny grecki czasownik...

„Temu, którego On posłał” – być może chodzi tutaj o Ducha Świętego, podobnie jak w wersecie 43.

39 oraz 45 „Wydaje się wam” (dokeite) – czasownik ten rdzeniem powiązany jest z wyrazem „chwała” (gr. doksa), występującym w sąsiadujących wersetach (41, 44). Człowiekowi, który nie przyjmuje chwały Boga, wydaje się, że odnajdzie prawdę w literze prawa, którą jednak w ten sposób również wypacza (47!).

40 J 1,4!

41 „Chwały... nie biorę” (doksan ou lambano) – por. J 1,12; 1,16. Pan Jezus daje swoją chwałę (doksa) tym, którzy Go przyjmują, a nie odwrotnie! Nie chodzi tutaj o pochwałę, lecz o objawienie prawdy. Grecki termin doksa w Nowym Testamencie w pierwszej kolejności wyraża zmysłowe i zarazem obiektywne objawienie Boskiego majestatu, a dopiero później tego majestatu subiektywną aprobatę. Pochlebstwo i odbieranie chwały od ludzi jest pokusą czyhającą na tych, którzy nie uczą się prawdy o sobie poprzez przyjmowanie chwały Bożej.

42 „Poznałem jestem” – Pan Jezus poznał świat, który Jego nie poznał (J 1,10).

43 „Nie przyjmujecie” (ou lambanete) – por. J 1,10-11.

„W imię” (en to onomati) – por. J 1,12.

44 „Chwała” (doksa) – znowu nie chodzi o pochwałę, lecz raczej o objawienie prawdy o Bogu i o człowieku (zob. wyżej komentarz do wersteu 41).

45 oraz 46 „Mojżesz” – por. J 1,17.

47 „Rzeczom” (remasin) – również „słowom”, bo taki jest klasyczny sens słowa rema. Jednak jest ono tutaj, tak jak w całej Septuagincie, także greckim odpowiednikiem hebrajskiego wyrazu dawar, łączącego w sobie znaczenia wyrazu „słowo” ze znaczeniami wyrazu „rzecz”. Zresztą polski wyraz „rzecz” także etymologicznie wiąże się z „rzec”, a obydwie wynikające z tej dwuznaczności opozycje (litery – słowa oraz litery – rzeczy) są wzajemnie komplementarne. W pierwszej litery są martwymi rzeczami, z których powstają żywe słowa. W drugiej litery składają się na słowa, ale są martwe w oderwaniu od rzeczy, które oznaczają. (Por. też 2Kor 3,6: „Litera bowiem zabija, duch zaś ożywia”).