XXII niedziela w ciągu roku A – wyjścia i przyjścia

Mt 16,20-27
Przekład: 

20 Wtedy rozporządził uczniom, aby nikomu nie powiedzieli, że On jest Mesjaszem.

21 Od wtedy począł Jezus pokazywać uczniom swoim, że trzeba, aby On do Jerozolimy odszedł i wiele wycierpiał od starszych i arcykapłanów i pisarzy, i aby został zabity, i trzeciego dnia [aby] został obudzony.

22 I przytrzymawszy Go, Piotr począł oburzać się nań, mówiąc:

„Litości, Panie, niech Ci tego nie będzie!”

23 On zaś, obróciwszy się, powiedział Piotrowi:

„Odchodź za mną, szatanie! Jesteś mi przeszkodą, bo nie myślisz o tym, co Boga, ale o tym, co ludzi!”

24 Wtedy Jezus powiedział uczniom swoim:

„Jeżeli ktoś chce za mną pójść, niech zaprze się siebie samego i niech podniesie krzyż swój, i niech dołącza mi do drogi.

25 Ktokolwiek bowiem zechce duszę swoją uratować, zgubi ją, ktokolwiek zaś zgubi duszę swoją dla mnie, znajdzie ją.

26 Co bowiem skorzysta człowiek, jeżeli świat cały zyskałby, duszę poszkodowałby zaś swoją? Lub co innego da człowiek naprzeciw duszy?

27 Ma bowiem Syn Człowieczy przyjść w chwale Ojca swojego z aniołami swoimi i wtedy odda każdemu wedle praktyki jego”.

Uwagi: 

20 „Rozporządził” (diesteilato) – pierwotnie w stronie czynnej „rozdzielić”, „rozerwać”, „odróżnić”, „oddzielnie określić”, skąd przypuszczalnie obecne tutaj znaczenie strony zwrotnej „określić się” czyli także „rozstrzygnąć”, „rozporządzić”.

21 „Został obudzony” (egerthenai) – również „został podniesiony”. Formy aorystu pasywnego można też tłumaczyć stroną zwrotną („zbudził się”, „podniósł się”), ale wydaje się, że jest to raczej passivum divinum.

21, 22 „Począł” (erksato) – czasownik archomai, rdzeniem powiązany z wyrazem arche (J1,1!).

23 „Odchodź za mną” (hypage opiso mu) – przekład możliwie najdosłowniejszy, co można rozumieć zarówno „cofaj się za mnie”, jak i „chodź za mną” (łac. Wlg vade post me). Słowa „za mną” (opiso mu) powtarza za chwilę werset 24 w połączeniu z innym bliskoznacznym czasownikiem erchomai, który znaczy „iść” w sensie „przychodzić” – w przeciwieństwie do obecnego tutaj (23) hypago, znaczącego „iść” w sensie „odchodzić”, a także „być podporządkowanym”.

„Przeszkodą” (skandalon) – tym, o co można się potknąć (skandalidzein) i upaść; zazwyczaj tłumaczy się polskim słowem „zgorszenie”.

25 „Uratować” (sosai) – również „ocalić”, „zbawić”. Ten sam wyraz używany jest w Ewangelii w odniesieniu do wiecznego zbawienia duszy. Wszelkie ziemskie ocalenie jest tu obrazem zbawienia wiecznego.

„Zgubi” (apolesei) – również „straci”, „zniszczy”, „zatraci”, co także, analogicznie, odnosi się często w Ewangelii do wiecznego zatracenia.

26 „Skorzysta” (ofelethesetai), „zyskałby” (kerdese), „poszkodowałby” (dzemiothe) oraz „co innego naprzeciw” (ti antallagma) – wszystkie te słowa kojarzą się z handlem lub z finansowymi interesami. Ostatnie z nich (antallagma) można dosłownie etymologiczine przełożyć „naprzeciw-inność” – co w zleksykalizowanej polszczyźnie określa się jako „zamiennik”.

27 „Praktyki” (praksin) – „sposobu działania”, a pierwotnie „przebycia jakiejś drogi, podróży”. Ten wyraz również określa niekiedy praktykę finansową, interesy, zarządzanie pieniędzmi.